بررسی بازنمایی قدرت در تصاویر و نوشته های شهری و تاثیر آن بر فضای شهری (نمونه موردی: خیابان ولیعصر تهران)

فضای شهری مثل هر اجتماعی نمی تواند جدای از مناسبات قدرت وجود داشته باشد. روابط قدرت در تاروپود شهر که از حدود تصاویر و نوشته های فضای شهری بسی فراتر می رود، تنیده شده است و این امری مختص به یک زمان یا مکان خاص یا سیستم اقتصادی یا سیاسی خاصی نیست، در حقیقت شهر بدون روابط قدرت وجودی انتزاعی است. سه لایه فضای شهری که لوفور تحت عنوان عمل فضایی، فضای ذهنی و فضای ساکنین از آنها نام می برد، مبین ارتباط تنگاتنگ جهان متن و آنچه که موجود است با فضایی که الیت ها می سازند و برای آن برنامه ریزی می کنند و همچنین فضای زندگی روزمره و آنچه که مردم تجربه می کنند است و در این میان روابط قدرت رشته هایی جدایی ناپذیر در بین تاروپود این بافته است. تصاویر و نوشته های شهری متونی هستند که به مثابه یک زبان خوانده می شوند؛ نشانه هایی که به مدلولی دلالت دارند و طی فرایند بازنمایی ارائه و درک می شوند که یک طرف آن تولیدکننده نشانه و طرف دیگر آن مخاطب است که این هر دو در جهان متن حضور دارند و جدای از گفتمانی که از طریق آن عمل می کنند، نیستند. در این پژوهش ما بر بازنمایی قدرت در تصاویر و نوشته های شهری متمرکز می شویم و سعی در شناخت چگونگی بازنمایی آن داریم و همچنین تاثیر این بازنمایی بر فضای شهری را بررسی می کنیم؛ برای تبیین بازنمایی از مباحث نشانه شناختی و نظرات پیرس استفاده می کنیم و در مورد قدرت از نظرات راسل و داوی و فوکو بهره می بریم؛ در مورد فضای شهری نیز نظرات لوفور با بحث این پژوهش سنخیت بیشتری دارد. در این پایان نامه از روش تحقیق کیفی استفاده شده است بدین ترتیب که ابتدا مقوله ها را کدگذاری کرده و با توجه به نظرات راسل قدرت را دسته بندی می کنیم. سپس با روش تحلیل محتوا آنها را بررسی می کنیم، برای جمع آوری داده ها از مشاهده و مصاحبه استفاده می کنیم که برای تحلیل آنها از روش نشانه شناسی و تحلیل گفتمان بهره می بریم. و توسط هرمنوتیک و برقراری انطباق و ارتباط بین زبان علمی پژوهش و زبان کنشگران اجتماعی سعی در استخراج معنا و توصیف و توضیح پدیده ها داریم. نتایج حاصل از پژوهش در مطالعه موردی (خیابان ولیعصر تهران) نشان می دهد که تصاویر و نوشته ها در سطح خرد، مفاهیم سطح کلان را حمایت نمی کنند، بیشتر از نماد و شمایل استفاده می شود و نمایه بسیار کم به چشم می خورد. در مورد موقعیت فضایی تصاویر و نوشته ها هر چه به سمت شمال خیابان ولیعصر پیش می رویم، تصاویر حاوی قدرت اقتصادی بیشتر می شود. مفعولی بودن زندگی روزمره و شکل نگرفتن هتروپیا در خیابان ولیعصر تهران علاوه بر برخی محدودیت ها، ناشی از این واقعیت است که لایه الیت ها مغلوب فضای موجود است و نه برعکس و همچنین تصاویر در لایه اول باقی می مانند و وارد لایه دوم معنایی نمی شوند و معنای ضمنی را به خوبی ارائه نمی کنند. با توجه به مفعولی بودن فضای ساکنین و نظرات فوکو که منجر به این نتیجه می شود که قدرتی وجود ندارد اما نمی توان بی قدرتی کامل تصاویر و نوشته ها را نتیجه گرفت چراکه در مصاحبه ها به آنها اشاره می شود.